Betrouwbare websites over gezondheid en voeding

Als je gaat googelen op gezondheidskwaaltjes of voedingsadvies, kun je binnen een kwartier overtuigd raken dat je lichaam zichzelf vergiftigt en dat je nú op een glutenvrije, sojavrije sapkuur moet om te 'detoxen' (tip: detoxen kan je lichaam zelf en sapjes zijn overbodig).

Helaas staat er heel veel misinformatie en bangmakerij op internet en in boeken. Het kan echt lastig zijn om de betrouwbare informatie eruit te filteren. De meeste artikelen worden niet geschreven door experts en bovendien zijn er veel kwakzalvers die geld verdienen met onbewezen diëten en superfoods. In deze post zet ik wat tips op een rijtje over hoe je betrouwbare informatie kunt herkennen en ik geef een lijstje van de websites die ik zelf gebruik als ik iets wil opzoeken over gezondheid en voeding.

Hoe herken je betrouwbare websites?

Met 'betrouwbare websites' bedoel ik websites met adviezen die gebaseerd zijn op de wetenschappelijke consensus. Dat betekent dat de meerderheid van wetenschappers over de hele wereld die gespecialiseerd zijn in een bepaald onderwerp het erover eens zijn wat een goed advies is.

Er zijn helaas maar bar weinig websites die alleen goed onderbouwde en betrouwbare informatie delen. Dat maakt het ook zo moeilijk om met Google goede gezondheids- en voedingsadviezen te vinden. Als je wilt weten of een website die jij gebruikt betrouwbaar is, kun je op de volgende vijf dingen letten.

1. Wie heeft de website gemaakt? Betrouwbare websites worden gemaakt door (organisaties van) experts. Deze sites zijn relatief zeldzaam en je moet soms wat extra moeite doen om ze te vinden tussen de blogs en goeroes. Ik ga daarom vaak liever direct naar mijn favoriete betrouwbare websites, dan dat ik eerst via Google ga zoeken.

2. Niet alle 'experts' geven betrouwbare adviezen. Er zijn namelijk zelfbenoemde 'voedingsexperts' die geen opleiding op dit gebied hebben gevolgd en zelfs artsen die adviezen geven die afwijken van de wetenschappelijke consensus. Dat geldt helaas ook voor sommige vegan artsen, zie mijn review van de film What The Health. Dit kan je flink op een dwaalspoor zetten, omdat het op het eerste gezicht betrouwbaar lijkt. In zo'n geval helpen punten 3, 4 en 5 om het kaf van het koren te scheiden.

3. Wetenschappelijk onderzoek kan worden misbruikt. Ook de kwakzalvers hebben ontdekt dat het goed werkt om te zeggen dat hun ideeën 'wetenschappelijk bewezen' zijn. Losse onderzoeken bewijzen echter niks. Er zijn altijd wel een paar studies te vinden die een bepaalde claim ondersteunen, terwijl er veel meer onderzoeken zijn die deze weerleggen. Daarom is de wetenschappelijke consensus belangrijk, want daarmee kijk je naar de wetenschap als geheel, niet naar losse studies.

4. Probeert de website je iets te verkopen? Verkopers doen altijd mooie beloftes over hun producten, ook als de werking niet wetenschappelijk bewezen is, of als het niet duidelijk is of je het product echt nodig hebt (denk bijvoorbeeld aan supplementen). Het is goed om je altijd af te vragen wat het belang is van de maker van de website. Zoek informatie van een verkoopsite liever nog even na op een onafhankelijke website.

5. Worden er extreme uitspraken gedaan of lijkt het te mooi om waar te zijn? Betrouwbare websites geven altijd genuanceerde informatie en beloven nooit gouden bergen. Als een website adviseert om complete voedingsgroepen uit te sluiten of juist heel veel van een bepaald product te gebruiken, is het meestal niet betrouwbaar. Wees ook op je hoede als er uitspraken worden gedaan over genezing of makkelijk afvallen.

Mijn favoriete websites

Welke websites gebruik ik dan om dingen op te zoeken over gezondheid en voeding? Allereerst lees ik graag informatie van (vegan) diëtisten zoals de Amerikaanse Jack Norris (veganhealth.org) en Ginny Messina (theveganrd.com). In Nederland kijk ik vooral naar diëtisten Lisa Steltenpool, Wendy Walrabenstein en nieuwkomer Lobke Faassen. Ook de website Iamafoodie, die gerund wordt door Nederlandse voedingswetenschappers en diëtisten vind ik erg prettig en vaak verrassend vegan friendly. Ook hun boek 'Eet als een expert' is erg fijn en toegankelijk geschreven.

Ik krijg steeds meer waardering voor de website van het Voedingscentrum. Er worden veel negatieve dingen over hen gezegd, maar ik vind dat grotendeels onterecht. In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, krijgt het Voedingscentrum geen geld van de vlees- en zuivelindustrie. Ze worden volledig gefinancierd door de overheid en zijn dus zo veel mogelijk onafhankelijk. Hun adviezen zijn gebaseerd op de wetenschappelijke consensus.

Het Voedingscentrum promoot tegenwoordig meer plantaardige voeding, zoals groente, fruit, volkoren graan, peulvruchten en noten. De nieuwe Schijf van Vijf uit 2016 is behoorlijk vegan friendly (zie het plaatje). Er staan nog maar weinig dierlijke producten in en deze zijn allemaal makkelijk te vervangen door plantaardige alternatieven zoals sojamelk en tofu. Helaas geven ze nog niet veel specifieke informatie voor vegans, maar dat komt hopelijk binnenkort.

Voor meer algemene gezondheidsvragen kijk ik graag op thuisarts.nl, de beste onafhankelijke Nederlandse artsenwebsite. Ook grote organisaties zoals de Hartstichting en het Diabetesfonds geven over het algemeen goed onderbouwde adviezen. Verder zoek ik wel eens iets op met Wikipedia (niet 100% betrouwbaar, maar ze doen hun best) of Sciencebasedmedicine (een Amerikaanse blog die door meerdere artsen gerund wordt). Als je graag filmpjes kijkt, vind ik 'Unnatural vegan' op Youtube een aanrader.

Wat zijn géén betrouwbare websites?

Een lijst van onbetrouwbare websites zou oneindig lang kunnen zijn, want het internet loopt over van de goeroes die je hun producten willen aansmeren en bloggers die met alle nieuwe gezondheidshypes meewaaien. Een paar 'favorieten' (geen linkjes, want hoe minder mensen naar deze websites gaan hoe beter): Jesse van der Velde, Energiekevrouwenacademie, Holistik, Mens en gezondheid en Optimalegezondheid.com. Ook Foodwatch post helaas vrij veel onnodige bangmakerij.

Ik hoop dat deze blog je helpt om sneller te doorzien of informatie op internet of in boeken betrouwbaar is. Op welke websites kijk jij graag voor goed onderbouwde informatie over voeding en gezondheid?